در سال‌های اخیر، یکی از پرتکرارترین پرسش‌ها در میان خریداران و فروشندگان طلا، میزان و نحوه‌ی محاسبه مالیات طلا بوده است. تغییرات مکرر قوانین مالیاتی، نوسانات بازار و ابهامات موجود در فاکتورهای خرید، موجب شده بسیاری از مردم ندانند که دقیقاً چه مقدار از مبلغ پرداختی آن‌ها مربوط به مالیات است و چه بخشی هزینه واقعی طلا به حساب می‌آید. در این مقاله از وب‌سایت دکتر فلامرزی، قصد داریم به شکلی جامع و دقیق بررسی کنیم که مالیات طلا چقدر است، چگونه محاسبه می‌شود، چه تفاوتی با مالیات ارزش افزوده دارد، و چه تغییراتی در سال‌های اخیر در این زمینه رخ داده است.

مالیات طلا چیست؟

مالیات طلا در واقع نوعی مالیات بر مصرف است که دولت از خرید و فروش مصنوعات طلا دریافت می‌کند. هدف از وضع این مالیات، افزایش شفافیت در معاملات، کنترل گردش مالی بازار طلا و تأمین بخشی از درآمدهای عمومی دولت است. در گذشته، مالیات طلا به‌صورت مستقیم بر کل مبلغ فاکتور خرید محاسبه می‌شد، اما با اصلاحات جدید در قانون مالیات بر ارزش افزوده، تنها بخش مشخصی از فاکتور شامل مالیات می‌شود. به عبارت دیگر، امروز دیگر مالیات بر کل مبلغ طلا اعمال نمی‌شود، بلکه تنها بر اجرت ساخت و سود فروشنده مالیات تعلق می‌گیرد.

تفاوت مالیات طلا با مالیات بر ارزش افزوده

یکی از مهم‌ترین اشتباهات خریداران این است که تصور می‌کنند مالیات طلا همان مالیات بر ارزش افزوده است، در حالی که تفاوت‌هایی بین این دو وجود دارد. مالیات بر ارزش افزوده (VAT) نوعی مالیات بر مصرف نهایی کالا و خدمات است که معمولاً به‌صورت درصدی از ارزش کالا دریافت می‌شود. این نوع مالیات از سال ۱۳۸۷ در ایران اجرا شد و شامل بسیاری از کالاها از جمله طلا نیز می‌شود. اما در حوزه طلا، به دلیل خاص بودن ماهیت این کالا، قانون‌گذار تصمیم گرفته بخش طلای خام را از مالیات معاف کند و تنها اجرت و سود فروشنده را مشمول مالیات بداند. به همین دلیل است که در فاکتورهای جدید، مالیات فقط بر پایه‌ی اجرت و سود محاسبه می‌شود، نه بر قیمت کل طلا.

مالیات خرید سکه

مالیات خرید سکه یکی از موضوعات مهم در معاملات طلا و ارز است که بسته به نوع سکه و نحوه خرید آن (بانکی یا بازاری) متفاوت است. بر اساس قوانین فعلی، خرید سکه از بانک مرکزی مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیست، اما در صورتی که سکه از طلافروشی‌ها یا بازار آزاد خریداری شود، ممکن است مالیات بر سود حاصل از فروش یا معاملات آن اعمال شود. همچنین در صورتی که فردی تعداد زیادی سکه خریداری کند و به‌عنوان فعالیت اقتصادی شناخته شود، باید مالیات بر درآمد حاصل از آن را پرداخت کند. به‌طور کلی، هدف از این مالیات، شفاف‌سازی معاملات و جلوگیری از فعالیت‌های سوداگرانه در بازار سکه است.

مالیات خرید شمش طلا

مالیات شمش طلا بسته به خلوص و هدف خرید آن تعیین می‌شود. بر اساس قانون مالیات بر ارزش افزوده، شمش طلا با عیار ۹۰۰ هزارم (یا ۹۰ درصد خلوص) و بالاتر، به‌عنوان «طلای خام» شناخته می‌شود و از پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده معاف است. این معافیت به‌دلیل ماهیت سرمایه‌ای شمش و نقش آن در تأمین مواد اولیه برای ساخت مصنوعات طلا در نظر گرفته شده است. اما در صورتی که شمش به‌صورت زینتی یا با اجرت ساخت عرضه شود، بخش اجرت و سود فروشنده مشمول مالیات می‌شود. هدف از این قانون، حمایت از تولیدکنندگان و جلوگیری از چندباره‌پرداختی مالیات در زنجیره تولید طلا است.

نتیجه‌گیری

در مجموع می‌توان گفت که هدف اصلی از وضع مالیات بر طلا، ایجاد شفافیت در معاملات، جلوگیری از فرار مالیاتی و تنظیم بازار است. با اجرای اصلاحات جدید در قانون مالیات بر ارزش افزوده، دیگر کل مبلغ طلا مشمول مالیات نمی‌شود، بلکه تنها اجرت ساخت و سود فروشنده مبنای محاسبه قرار می‌گیرد؛ امری که به نفع خریداران و تولیدکنندگان واقعی طلاست. همچنین معافیت شمش و طلای آب‌شده از مالیات، از تکرار مالیات در زنجیره تولید جلوگیری کرده و به رونق صنف طلا و جواهر کمک می‌کند. در نهایت، آگاهی از جزئیات قوانین مالیاتی می‌تواند به خریداران کمک کند تا با اطمینان و شفافیت بیشتری در بازار طلا، سکه و شمش معامله کنند.